So sánh Webhook và API: Khi nào nên sử dụng?

Trong lĩnh vực công nghệ thông tin và phát triển phần mềm, Webhook và API là hai thuật ngữ phổ biến, có vai trò quan trọng trong việc kết nối và truyền tải dữ liệu giữa các ứng dụng. Mặc dù chúng đều hướng đến mục tiêu tương tự, cách hoạt động và ứng dụng của Webhook và API lại có những khác biệt đáng kể. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu phân tích sự khác nhau giữa Webhook và API, cùng với hướng dẫn về khi nào nên sử dụng mỗi công cụ.

1. API là gì?

API (Application Programming Interface) là một tập hợp các giao thức và công cụ cho phép các ứng dụng khác nhau giao tiếp và trao đổi dữ liệu với nhau. API hoạt động theo cơ chế yêu cầu - phản hồi (request-response), nghĩa là ứng dụng hoặc dịch vụ cần gửi yêu cầu cụ thể đến API và nhận phản hồi tương ứng.

Ví dụ: Một ứng dụng thời tiết sử dụng API để lấy dữ liệu từ máy chủ. Khi ứng dụng gửi yêu cầu, API sẽ trả về thông tin thời tiết, như nhiệt độ và độ ẩm, để hiển thị cho người dùng.

2. Webhook là gì?

Webhook, còn được gọi là callback HTTP, là một cơ chế cho phép các ứng dụng tự động gửi dữ liệu hoặc thông báo tới hệ thống khác khi một sự kiện cụ thể diễn ra. Không giống như API, Webhook không yêu cầu ứng dụng phải gửi yêu cầu trước. Thay vào đó, Webhook hoạt động theo cơ chế đẩy dữ liệu (push), nghĩa là dữ liệu được gửi tự động mỗi khi xảy ra sự kiện.

Ví dụ: Một nền tảng thương mại điện tử sử dụng Webhook để thông báo ngay lập tức đến hệ thống quản lý kho hàng khi có đơn đặt hàng mới.

3. So sánh Webhook và API

Webhook và API đều là công cụ quan trọng để kết nối và trao đổi dữ liệu giữa các hệ thống, nhưng cách chúng hoạt động có những điểm khác biệt lớn:

Phương thức hoạt động: API hoạt động dựa trên mô hình yêu cầu - phản hồi, trong đó ứng dụng cần gửi yêu cầu cụ thể và nhận lại phản hồi từ hệ thống. Trong khi đó, Webhook hoạt động bằng cách đẩy dữ liệu tự động, tức là dữ liệu được gửi ngay lập tức tới hệ thống khác khi một sự kiện cụ thể xảy ra.

Thời điểm truyền dữ liệu: API chỉ truyền dữ liệu khi có yêu cầu từ phía ứng dụng, nên cần thực hiện các yêu cầu định kỳ nếu cần theo dõi sự thay đổi dữ liệu. Ngược lại, Webhook gửi dữ liệu tự động ngay khi sự kiện được kích hoạt, giúp cập nhật thông tin nhanh chóng và kịp thời.

Khả năng giám sát: Khi sử dụng API, ứng dụng phải thường xuyên giám sát và gửi yêu cầu để kiểm tra xem dữ liệu đã thay đổi chưa. Webhook, ngược lại, không yêu cầu việc giám sát liên tục vì thông tin sẽ được gửi đến khi có sự kiện.

Khối lượng dữ liệu: API thích hợp để xử lý các truy vấn phức tạp hoặc dữ liệu lớn do tính chủ động trong việc yêu cầu và nhận dữ liệu. Webhook phù hợp với các sự kiện có khối lượng dữ liệu nhỏ và đơn giản, nhưng yêu cầu cập nhật ngay lập tức.

Những sự khác biệt này khiến Webhook và API phù hợp với các mục đích và hoàn cảnh khác nhau. Lựa chọn sử dụng phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của hệ thống và mức độ ưu tiên cho tốc độ, khối lượng dữ liệu hoặc tính linh hoạt trong quá trình phát triển.

4. Khi nào nên sử dụng API?

4.1. Khi cần truy vấn dữ liệu cụ thể

API phù hợp khi ứng dụng cần lấy dữ liệu hoặc thực hiện hành động cụ thể dựa trên yêu cầu người dùng. Ví dụ:

• Lấy thông tin tài khoản của người dùng.
• Kiểm tra số dư tài khoản ngân hàng.

4.2. Khi dữ liệu không cần cập nhật thời gian thực

Nếu thông tin không yêu cầu phải nhận ngay lập tức khi thay đổi, API là lựa chọn phù hợp. Ví dụ:

• Tra cứu báo cáo tài chính hàng tháng.
• Lấy danh sách sản phẩm từ cơ sở dữ liệu.

4.3. Khi cần xử lý dữ liệu lớn hoặc phức tạp

API thường được thiết kế để xử lý khối lượng dữ liệu lớn và các truy vấn phức tạp mà Webhook không thể đáp ứng. Đây là lý do tại sao API phổ biến trong các hệ thống lớn như ngân hàng, y tế và thương mại điện tử.

5. Khi nào nên sử dụng Webhook?

5.1. Khi cần cập nhật thời gian thực Webhook lý tưởng để nhận thông tin ngay lập tức khi một sự kiện diễn ra. Ví dụ:

• Gửi thông báo khi nhận được đơn đặt hàng mới.
• Cập nhật trạng thái vận chuyển khi có thay đổi từ nhà cung cấp dịch vụ giao hàng.

5.2. Khi muốn giảm tải hệ thống

Với API, ứng dụng phải gửi yêu cầu thường xuyên để kiểm tra xem dữ liệu có thay đổi hay không (polling). Điều này tiêu tốn nhiều tài nguyên. Ngược lại, Webhook chỉ gửi dữ liệu khi thực sự cần thiết, giúp giảm tải hệ thống.

5.3. Khi sự kiện có khối lượng dữ liệu nhỏ Webhook phù hợp với những sự kiện đơn giản, không yêu cầu truyền tải khối lượng dữ liệu lớn. Ví dụ:

• Thông báo đăng ký tài khoản thành công.
• Gửi email xác nhận khi người dùng hoàn thành giao dịch.

6. Tích hợp Webhook và API trong cùng hệ thống

Trong nhiều trường hợp, Webhook và API có thể được sử dụng đồng thời để tận dụng điểm mạnh của cả hai công cụ. Ví dụ:

• Sử dụng Webhook để nhận thông báo ngay lập tức khi có sự kiện mới.
• Sử dụng API để lấy thông tin chi tiết liên quan đến sự kiện đó.

Một ứng dụng cụ thể có thể là hệ thống quản lý đặt hàng. Webhook thông báo ngay khi có đơn hàng mới, trong khi API được sử dụng để lấy thông tin chi tiết về khách hàng, sản phẩm và vận chuyển.

7. Lưu ý khi sử dụng Webhook và API

7.1. Đối với Webhook

• Bảo mật: Vì Webhook tự động gửi dữ liệu, bạn cần đảm bảo thông tin được mã hóa và xác thực.
• Độ tin cậy: Phải đảm bảo máy chủ nhận dữ liệu luôn hoạt động để tránh mất thông tin quan trọng.

7.2. Đối với API

• Tối ưu hóa: Để tránh quá tải, cần thiết kế API sao cho hiệu quả, giảm thiểu yêu cầu không cần thiết.
• Tài liệu đầy đủ: API cần có tài liệu rõ ràng để người phát triển dễ dàng sử dụng.

8. Kết luận

Webhook và API là hai công cụ mạnh mẽ trong phát triển phần mềm, mỗi công cụ có những ưu và nhược điểm riêng. Hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng và lựa chọn sử dụng một cách hợp lý sẽ giúp bạn xây dựng hệ thống hiệu quả và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng. Khi cần cập nhật thông tin thời gian thực và giảm tải hệ thống, Webhook là lựa chọn tốt nhất. Trong khi đó, API phù hợp với các yêu cầu dữ liệu phức tạp và truy vấn linh hoạt.

Biên tập bởi: Thuê múa lân Hà Nội