Mở đầu

• Sau khi đã tìm hiểu các kiến thức cơ bản về git: khái niệm, vai trò trong dự án,... Bạn có thể tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết: Tìm hiểu về git, vì sao lập trình viên cần git?
• Bước tiếp theo chúng ta cần cài đặt và bắt đầu thực hành để làm quen với các lệnh git cơ bản, thường được áp dụng trong các dự án thực tế.

Cài đặt Git, Tạo tài khoản GitHub

• Đầu tiên cần phải cài đặt môi trường để làm việc với Git trên máy tính cá nhân.

Cài đặt môi trường cho Git

• Cách 1: Tải xuống và cài đặt Git từ trang chủ: Git Download
• Cách 2: Sử dụng Widget - Window Package Manager (nếu chưa cài đặt widget bạn thể tải xuống từ đây winget) và chạy lệnh sau để cài đặt:

# sh
# cài đặt git bằng widget
winget install --id Git.Git -e --source winget

# kiểm tra cài đặt git thành công bằng lệnh
git --version

• Sau khi cài đặt thành công git trên máy tính cá nhân. Bước tiếp theo bạn cần tạo một tài khoản GitHub để lưu trữ mã nguồn của bạn!

Tạo tài khoản GitHub

• Truy cập vào trang chủ của GitHub sử dụng gmail cá nhân để tạo một tài khoản mới: GitHub SignUp
• Sau khi đã đăng ký thành công, hãy đăng nhập vào để khám phá và làm việc với giao diện (UI) của GitHub.

Tạo dự án mới, sử dụng git để làm việc

Khởi tạo một repository mới

• Bước 1: Nhấn vào nút Create repository ở menu bên trái để tạo một dự án mới.
• Bước 2: Điền các thông tin cơ bản về dự án của bạn, ví dụ:

Thông tin	Giá trị	Yêu cầu điền	Giải thích
Repository name	practice_git	Bắt buộc	Tên của dự án
Description	N/A	Không bắt buộc	Thông tin mô tả về dự án
Public/Private	Public	Bắt buộc	Lựa chọn về việc công khai hay giới hạn truy cập cho dự án
Add a README file	True	Bắt buộc	Thêm file hướng dẫn, mô tả cho dự án
Add .gitignore	None	Không bắt buộc	Thêm template để loại trừ các tệp, thư mục không cần thiết theo ngôn ngữ, framework,...
Choose a license	None	Không bắt buộc	Thêm loại giấy phép cho dự án
default branch	main	Không bắt buộc	chọn settings nếu bạn muốn thay đổi tên nhánh mặc định)

• Bước 3: Nhấn nút Create repository dưới thông tin cấu hình để tạo dự án.
• Vậy là đã tạo xong một repository mới! bây giờ chúng ta sẽ sử dụng repository này để thực hành các lệnh git cơ bản.

Thực hành các lệnh git cơ bản

git init

• Lệnh git init dùng để khởi tạo một local repository mới trong thư mục mà terminal đang trỏ tới.

#sh
# trỏ terminal tới thư mục D:\WorkSpace\2025
cd /d D:\WorkSpace\2025

# tạo một thư mục mới tên practice_git
mkdir practice_git

# tạo local repository
# git init

Lệnh này sẽ tạo ra một thư mục ẩn.git, chứa tất cả thông tin cần thiết để Git theo dõi lịch sử thay đổi của dự án.

git remote

• Lệnh git remote dùng để kết nối local repository đến remote repository

#sh
# kết nối đến remote repository
git remote add origin https://github.com/thanhetn89/practice_git.git

# kiểm tra lại kết nối
git remote -v

git fetch

• Lệnh git fetch dùng để lấy về những thay đổi mới nhất trên remote repository

# sh
# lấy về toàn bộ những thay đổi từ remote repository
git fetch origin
# lấy về thay đổi mới nhất cho branch cụ thể
git fetch origin main

git pull

• Lệnh git pull dùng để cập nhật những thay đổi mới nhất trên branch.

#sh
# cập nhật những thay đổi mới nhất từ nhánh main
git pull origin main

git clone

• Lệnh git clone dùng để tải xuống một remote repository trên thư mục hiện tại.

#sh
# clone mã nguồn từ remote repository và tạo một thư mục mới practice_git để lưu trữ 
git clone https://github.com/thanhetn89/practice_git.git

phải đảm bảo rằng thư mục practice_git không chứa bất kì thư mục con .git hay tệp tin nào nếu không lệnh git clone sẽ không thực hiện thành công!

git config

• Lệnh git config để cấu hình các thông tin cơ bản cho git (thông tin người dùng, định dạng đầu ra, proxy, và nhiều thiết lập khác).
• Một sô config cơ bản:

#sh
# xem tất cả cấu hình
git config --list

# cài đặt tên người dùng ThanhEtn
git config --global user.name "ThanhEtn"

# cài đặt email thanhetn.89@gmail.com
git config --global user.email "thanhetn.89@gmail.com"

##  option --global dùng để cài đặt cấu hình cho tất cả repository

git add

• Lệnh git add dùng để lưu lại cái file thay đổi vào một bộ nhớ tạm thời (stage area).

#sh
# tạo 2 một file mới
type nul > fileA.txt
type nul > fileB.txt

# lưu toàn bộ file thay đổi vào stage area
git add .

# lưu từng file cụ thể vào stage area
git add fileA.txt
git add fileB.txt

git rm

• Lệnh git rm dùng để xóa các files khỏi vùng nhớ tạm thời (stage area).

# sh
# xóa toàn bộ file khỏi stage area
git rm --cached -r .

# xóa file cụ thể khỏi stage area
git rm -cached fileB.txt

git status

• Lệnh git status dùng để kiểm tra trạng thái trên branch hiện tại.
• Lệnh sẽ cung cấp các thông sau:

Thông tin	Giải thích
On branch mater	Cung cấp thông tin về branch (hiện tại là branch master)
No commits yet	Cung cấp thông tin về các commit mới ở local repository (hiện tại là chưa có commit nào)
Changes to be committed	Cung cấp thông tin về những thay đổi đã được lưu trữ trong khu vực stage (file fileA.txt đã được add vào stage area)
Untracked files	Cung cấp thông tin về các files chưa được lưu trữ trong khu vực stage (file fileB.txt chưa được add vào stage area)

git checkout (git switch)

lệnh git checkout dùng để chuyển sang một nhánh mới, tạo một nhánh mới.

• lệnh git switch dùng để chuyển sang một nhánh mới (được giới thiệu từ git phiên bản 2.23)

git switch an toàn hơn vì chỉ dùng cho việc chuyển nhánh, không vô tình khôi phục file như git checkout.

#sh
# chuyển sang nhánh main
git switch main
git checkout main

# tạo và chuyển sang nhánh dev
git switch -c dev
git checkout -b dev

git commit

• Lệnh git commit dùng để tạo một thay đổi mới gồm các file đã được lưu trữ trong stage area, kèm theo một message để mô tả về thay đổi một cách tường minh.

#sh
# tạo một commit mới vô mô tả đính kèm
git commit -m "thêm file A & B"

git push

• Lệnh git push dùng để đưa các commit thay đổi trong branch lên remote branch tương ứng.

lệnh còn được dùng để xóa một remote branch, push một branch mới chưa được tracking trên remote repository.

#sh
# đưa các thay đổi lên remote branch: main
git push origin main

# xóa một nhánh trên remote repository
git push origin --delete <old-branch-name>

# đưa một nhánh mới lên remote repository
git push -u origin <new-branch-name>

git branch

• Lệnh git branch dùng để thực hiện các thao tác liên quan đến nhánh: tạo nhánh mới, liệt kê danh sách nhánh, xóa nhánh...

#sh
# liệt kê danh sách nhánh trên local repository
git branch --list

# liệt kê danh sách các nhánh (bao gồm remote branch)
git branch -a

# tạo một nhánh mới (dev_test) nhưng không chuyển sang nhánh đó
git branch dev_test

### một số lệnh khác có thể tìm hiểu thêm
# xóa nhánh trên local repository (không cần kiểm tra trạng thái đã được hợp nhất vào nhánh hiện tại)
git branch -d dev_test

# xóa nhánh trên local repository (cần kiểm tra trạng thái đã được hợp nhất vào nhánh hiện tại)
git branch -D dev_test

git merge

• lệnh git merge dùng để hợp nhất thay đổi của một nhánh vào nhánh hiện tại.

#sh
# bước 1: đổi qua nhánh main
git switch main

# bước 2: tạo và chuyển sang nhánh mới dựa trên nhánh main
git switch -c merge_test

# bước 3: tạo một file mới, commit và push thay đổi lên nhánh merge_test
# tạo file mới
type nul > fileC.txt
# thêm file mới vào stage area
git add fileC.txt
# commit file mới
git commit -m "add fileC.txt"
# push nhánh mới kèm thay đổi lên remote
git push -u origin merge_test

# bước 4: chuyển về nhánh main và merge những thay đổi từ nhánh merge_test
# chuyển về main branch
git switch main
# merge thay đổi nhánh merge_test vào nhánh main
git merge merge_test
# push thay đổi của main branch lên remote repository
git push origin main

lệnh git <command> --help giúp bạn truy cập trực tiếp đến trang document git chi tiết của lệnh tương ứng trên trình duyệt!
vd: git merge --help

Kết luận

• Như vậy là bài viết đã hướng dẫn cho chúng ta cách tạo tài khoản github, học các lệnh cơ bản bằng git để thực hành với một án thực tế!
• Từ đó giúp cho các bạn có một kiến thức nền tảng vững chắc để có thể đào sâu hơn về các kiến thức của git 😉.