Bạn đã có kịch bản "xịn", môi trường ngon nghẻ, vậy bước tiếp theo là gì? Chính là thực thi kiểm thử – biến những dòng chữ trên giấy thành hành động, "thâm nhập" vào từng ngóc ngách của phần mềm và "lôi cổ" bug ra ánh sáng! Nhưng đừng nghĩ chỉ cần "chạy" theo hướng dẫn là xong, thực thi kiểm thử hiệu quả cần sự tỉ mỉ, quan sát và khả năng xử lý tình huống "biến hình" bất ngờ. Sẵn sàng "xắn tay áo" vào việc chưa? Let's get it done!

Tại Sao Phải Thực Thi Kiểm Thử? 🤔

Hãy nghĩ xem: Bạn có bao giờ mua hàng online rồi nhận được sản phẩm "treo đầu dê bán thịt chó" không? Trong kiểm thử, thực thi test case là bước "kiểm chứng" xem phần mềm có thực sự hoạt động đúng như mong đợi hay không. Nó giúp bạn xác định:

• Phần mềm có đáp ứng yêu cầu (functional, performance, security) hay không.
• Có lỗi nào "ẩn mình" trong code hay không.
• Trải nghiệm người dùng có "mượt mà" hay không.

Nếu bỏ qua bước này hoặc làm qua loa, bạn đang "bán" sản phẩm "dởm" cho người dùng đấy!

Phân Tích Chi Tiết

1. Chuẩn Bị Trước Khi "Vào Việc"

1.1. Hiểu Rõ Test Case

Đọc kỹ từng bước, dữ liệu đầu vào, và kết quả mong đợi. Nếu có gì "lấn cấn", hỏi ngay người thiết kế test case để tránh hiểu sai.

Ví dụ: Test case "Chọn ghế hợp lệ" yêu cầu user đăng nhập, chọn phim, giờ chiếu -> Đảm bảo bạn đã làm đủ các bước này trước khi "chọn ghế".

1.2. Setup Môi Trường

Checklist lại môi trường: đã cài đủ phần mềm chưa? Dữ liệu có đúng không? Kết nối mạng ổn định chứ? Đảm bảo mọi thứ "vào guồng" trước khi bắt đầu.

Ví dụ: Test trên Chrome v120 -> Kiểm tra lại version, xóa cache, tắt extension để tránh xung đột.

1.3. "Làm Nóng" Bằng Smoke Test

Trước khi "bung lụa" với hàng loạt test case, chạy thử vài test case "dễ thở" (smoke test) để xem hệ thống có hoạt động cơ bản không. Nếu smoke test fail, dừng lại và báo ngay cho dev để sửa.

Ví dụ: Mở app, login thành công, chọn phim -> Nếu 3 bước này OK, mới tiếp tục test các tính năng khác.

2. "Nhập Vai" Tester và Thực Thi

2.1. Thực Hiện Từng Bước

Tuân thủ nghiêm ngặt các bước trong test case. Không "tự chế" hay bỏ qua bước nào, dù là nhỏ nhất.

Ví dụ: Test "Thanh toán bằng Momo" -> Làm đúng theo hướng dẫn: chọn Momo, nhập số điện thoại, nhập OTP, xác nhận.

2.2. Ghi Lại Kết Quả ✍️

"Chụp" lại màn hình, ghi log hệ thống, và note lại mọi thứ bất thường. Kết quả phải rõ ràng: Pass (đúng như mong đợi), Fail (sai), Blocked (không thực hiện được vì lý do nào đó).

Ví dụ: Chọn ghế -> "Pass: Ghế A1 được đánh dấu ‘Đã chọn’, thông báo ‘Chọn ghế thành công’ hiện thị". Thanh toán -> "Fail: Thông báo ‘OTP không hợp lệ’ dù nhập đúng OTP".

2.3. Xử Lý Tình Huống Bất Ngờ

Không phải lúc nào mọi thứ cũng "xuôi chèo mát mái". Nếu gặp lỗi, hãy:

• Tái hiện lại lỗi (ít nhất 3 lần) để chắc chắn không phải "ma xui quỷ khiến".
• Thu thập thông tin: log, ảnh chụp màn hình, video (nếu cần).
• Báo cáo lỗi cho dev với đầy đủ thông tin để họ "bắt bệnh" dễ dàng.

3. Ghi Chép và Quản Lý Kết Quả

3.1. Cập Nhật Trạng Thái Test Case

Sau khi thực thi, update trạng thái (Pass/Fail/Blocked) vào test management tool (TestRail, Zephyr). Ghi lại các comment, attach file liên quan để tiện theo dõi.

Ví dụ: TC_001 -> "Pass, 1 attachment (screenshot)". TC_002 -> "Fail, See JIRA-123 (link đến bug report)".

3.2. Tạo Bug Report

Nếu test case fail, viết bug report chi tiết:

• Tóm tắt: Mô tả ngắn gọn lỗi.
• Môi trường: Thông tin về OS, browser, version.
• Bước tái hiện: Các bước để gây ra lỗi.
• Kết quả mong đợi: Kết quả đúng.
• Kết quả thực tế: Kết quả sai.
• Đính kèm: Log, screenshot, video.

Ví dụ: "Bug: Thanh toán Momo báo OTP sai dù nhập đúng | OS: Windows 10, Chrome 120 | 1. Chọn ghế, 2. Thanh toán bằng Momo, 3. Nhập OTP đúng | OTP được chấp nhận, thanh toán thành công | OTP bị từ chối, báo lỗi".

4. Tối Ưu Hóa Quá Trình Thực Thi

4.1. Ưu Tiên Test Case

Không phải test case nào cũng quan trọng như nhau. Ưu tiên test các tính năng cốt lõi, có rủi ro cao, hoặc ảnh hưởng đến nhiều người dùng.

Ví dụ: Ưu tiên test thanh toán, chọn ghế trước, rồi mới đến các tính năng phụ như xem trailer, đánh giá phim.

4.2. Tự Động Hóa Nếu Có Thể

Nếu có tool tự động hóa (Playwirght, Selenium, Appium), hãy "automate" các test case lặp đi lặp lại. Nó không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm sai sót do con người.

Ví dụ: Tự động hóa login, chọn ghế, và thanh toán cơ bản. Các test case phức tạp, ít dùng thì test thủ công.

4.3. Review Kết Quả 👀

Sau khi thực thi, review lại kết quả với đồng nghiệp hoặc leader để đảm bảo không bỏ sót lỗi. Một "đôi mắt" khác có thể nhìn ra những thứ bạn không thấy.

Ví dụ: "Mình thấy kết quả này hơi lạ, bạn xem lại giúp mình được không?".

5. Ví Dụ Cụ Thể: App Đặt Vé Xem Phim

Bạn thực thi test case "Thanh toán bằng Momo thành công":

• Chuẩn bị: Mở app, chọn phim, chọn ghế, vào trang thanh toán, có tài khoản Momo sandbox.
• Thực hiện: Chọn Momo, nhập số điện thoại, nhập OTP, nhấn "Thanh toán".
• Quan sát:
  • (Pass) Thông báo "Thanh toán thành công", vé được gửi về email.
  • (Fail) Báo lỗi "OTP không hợp lệ" dù nhập đúng.
• Ghi lại:
  • (Pass) Screenshot vé, log giao dịch thành công.
  • (Fail) Screenshot thông báo lỗi, log hệ thống.
• Update: TestRail -> "Fail", link đến bug report "MOMO-123".
• Bug report: (như mẫu ở trên)

Kết quả: Test case được thực thi bài bản, kết quả rõ ràng, giúp dev sửa lỗi nhanh chóng.

Câu Hỏi Cho Bạn Đọc 🤔

Bạn có "bí kíp" nào để thực thi test case hiệu quả hơn không? Bạn thường xuyên gặp "khó khăn" gì trong quá trình này? Chia sẻ để cùng nhau "nâng trình" nhé!

Bạn có sử dụng Test Management Tools để quản lý test cases và kết quả kiểm thử không? Công cụ nào là "chân ái" của bạn? Bạn có tips nào để viết Bug Report dễ hiểu, giúp Dev fix nhanh không?

Lời Kết 🏁

Thực thi kiểm thử không chỉ là việc "chạy theo testcase" mà là một quá trình khám phá, phân tích và đánh giá. Bằng cách chuẩn bị kỹ lưỡng, thực hiện cẩn thận và ghi lại kết quả chi tiết, bạn có thể "biến" những dòng code khô khan thành những sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng mọi yêu cầu của người dùng.

Hãy xem mình là một "thám tử" tài ba, luôn tìm kiếm sự thật đằng sau những dòng code!